| P: Hello. | Dzień dobry. |
| Hello. | Dzień dobry. |
| P: What is your name? | Jak się nazywasz? |
| My name is Nathan Smith. Nice to meet you. | Mam na imię Nathan Smith. Miło cię poznać. |
| P: How old are you? | Ile masz lat? |
| I'm twenty five years old. | Mam dwadzieścia pięć lat. |
| P: What are you doing here in Russia? | Co teraz robisz w Rosji? |
| Right now I'm studying Russian, just for the summer, just a short course. I had about two months off between the end of college and the beginning of grad school1-1, and since I skipped the final exam for my last Russian class, I don't have a grade for it; so, I thought I'd... try to do something else just to prove to future bosses that I know Russian. | Aktualnie uczę się rosyjskiego, ale tylko przez lato, to tylko krótki kurs. Miałem około dwóch miesięcy przerwy między zakończeniem studiów licencjackich a rozpoczęciem studiów magisterskich, i ponieważ opuściłem końcowy egzamin z mojego ostatniego kursu rosyjskiego, nie mam z niego oceny; więc pomyślałem, że spróbuję zrobić coś innego, aby w przyszłości móc pokazać szefom, że znam rosyjski. |
| P: Where are you from? | Skąd jesteś? |
| Tricky question, because I've lived in a lot of places. I was born in Connecticut, then we moved to California, then to Utah, then back to California, then to Idaho, then to Colorado. I was about eleven, when we got to Colorado. We lived there... My parents lived there for about ten years, but then... the last couple of that I was... well, I spent some of it in a college in Utah, some of it in Prague. And then we spent six months in Scotland. So, really, I've been all over the place, and now my parents live in California. And I lived last in Boston, and I'm gonna go back to Washington to work, when I return home. So, kind of a nomadic.... | Trudne pytanie, ponieważ mieszkałem w wielu miejscach. Urodziłem się w Connecticut, potem przeprowadziliśmy się do Kalifornii, potem do Utah, potem z powrotem do Kalifornii, potem do Idaho, potem do Kolorado. Miałem jedenaście lat, gdy dotarliśmy do Kolorado. Mieszkaliśmy tam... Moi rodzice mieszkali tam przez około dziesięć lat, ale potem... ostatnie dwa lata spędziłem... no cóż, część spędziłem w college'u w Utah, część w Pradze. A potem spędziliśmy sześć miesięcy w Szkocji. Więc naprawdę, byłem wszędzie, a teraz moi rodzice mieszkają w Kalifornii. A ja ostatnio mieszkałem w Bostonie i zamierzam wrócić do Waszyngtonu do pracy, kiedy wrócę do domu. Taka trochę koczownicza... |
| P: What do you do? | Czym się zajmujesz? |
| Well, I just finished graduate school at Harvard University in the field of international development, which is basically economics, for the most part economics, applied to poor countries in particular. Which then, people always ask, 'Is Russia one?' And then that's a complicated question. There's also a certain amount of law, a certain amount of political science involved in it. | No, właśnie ukończyłem studia magisterskie na Uniwersytecie Harvarda w dziedzinie rozwoju międzynarodowego; co w zasadzie jest ekonomią, przeważnie ekonomią, ukierunkowaną szczególnie na kraje trzeciego świata. Zawsze pojawia się pytanie: "Czy Rosja jest jednym z nich?" A to niełatwe pytanie. W to wchodzi też trochę prawa, trochę nauk politycznych. |
| P: Are you working right now? | Pracujesz obecnie? |
| And I'm gonna be working at The World Bank, starting in the middle of August. I'm, sort of, working for them already, writing a few outlines and things, but I'm, in a sort, working fulltime in the middle of August. | Zamierzam pracować w Banku Światowym od połowy sierpnia. Już, jakby, tam pracuję; piszę biznesplany i inne rzeczy, ale na pełny etat zacznę pracować od środka sierpnia. |
| P: What do your parents do? | Kim są z zawodu twoi rodzice? |
| Well, my father is a law professor, who teaches at the University of San Diego. My mother is a housewife, I guess, homemaker. She's also a graduate student in history, but mostly she's just taking care of her five kids, which I'm the eldest. | Mój ojciec jest profesorem prawa, który uczy na Uniwersytecie San Diego. Moja matka jest, myślę, gospodynią domową. Jest również studentką magisterską historii, ale głównie opiekuje się swoimi pięciorgiem dzieci, z których jestem najstarszy. |
| P: How old is your mother? | Ile lat ma twoja mama? |
| Oh, I better know this. My mom's birthday is in Nov... and she's gonna turn... twenty five plus... She'll be forty seven, I guess. Yeah, and my dad recently turned fifty one. | O, muszę to wiedzieć. Urodziny mojej mamy są w lis... i ona skończy... dwadzieścia pięć plus... Wydaje mi się, że będzie miała czterdzieści siedem lat. Tak, a mój tata niedawno skończył pięćdziesiąt jeden lat. |
| P: Do you have brothers or sisters? | Masz braci lub siostry? |
| Yes, two of each. | Tak, dwóch braci i dwie siostry. |
| P: How old are they? | Ile oni mają lat? |
| One of my sisters, Rachel, is twenty three. Maria is twenty. Jessie is fifteen, and Christian is ten. | Jedna z moich sióstr, Rachel, ma dwadzieścia trzy lata. Maria ma dwadzieścia. Jessie ma piętnaście, a Christian ma dziesięć lat. |
| P: You are the eldest child in the family, aren't you? | Jesteś najstarszym dzieckiem w rodzinie, prawda? |
| I'm the oldest, yes. | Tak, jestem najstarszy. |
| P: Do you like the position of the eldest child? | Czy lubisz być najstarszym dzieckiem? |
| I like it, I'd say, 'cause you... kind of... set an example for everybody else. I mean, I... My parents are probably a bit stricter or a bit... it's not that they'd laid down any tight rules, but maybe there's higher expectations, because they figure you're setting the mode for everybody else, which can sometimes generate conflicts. But for the most part I like it pretty well. I guess I'm used to it, so... | Powiedziałbym, że mi się to podoba, ponieważ... jesteś czymś w rodzaju przykładu dla wszystkich innych. Mam na myśli, że moi rodzice są chyba trochę surowsi lub trochę... nie chodzi o to, że ustanowili jakieś surowe zasady, ale może mają większe oczekiwania, ponieważ uważają, że jesteś wzorem dla wszystkich innych, co czasami może prowadzić do konfliktów. Ale ogólnie to mi się naprawdę podoba. Myślę, że jestem do tego przyzwyczajony, więc... |
| P: Do you think you are a good model for your brothers and sisters? | Uważasz, że jesteś dobrym przykładem dla swoich braci i sióstr? |
| Not quite the kind of model of perfection that my parents would like, but... I don't think I'm too bad of a model. You can't answer that question 'yes', but... | Nie jestem może takim wzorem doskonałości, jaki rodzice by sobie życzyli, ale... Nie uważam, że jestem aż tak złym przykładem. Nie można odpowiedzieć na to pytanie twierdząco, ale... |
| P: Is Rachel working or studying right now? | Czy Rachel teraz pracuje czy studiuje? |
| Well, Rachel is currently in the Peace Corp in Uzbekistan. She lives in Andijan Valley. She'll be there for another year, so I'm not sure what she'll do after that. So, that's, well, obviously that's not a lifetime profession, but... | Rachel jest obecnie w Korpusie Pokoju w Uzbekistanie. Mieszka w Dolinie Andiżańskiej. Będzie tam jeszcze rok, więc nie jestem pewien, co zrobi potem. Więc to oczywiście nie jest profesja na całe życie, ale... |
| P: What about Maria? | A Maria? |
| Maria is studying at Notre Dame, she's really excited about a study abroad, that she's gonna do next fall. She's gonna live in India for a while, and then travel around Europe. Her major is I think, English; I know she really wanted to do comparative literature, and they don't have... She's studying at Notre Dame, University of Notre Dame in Indiana. They didn't have comparative literature, so she's also in something called 'The Program of Liberal Studies'. Anyway, she's 'humanity': lots of literature, philosophy, that kind of... And I don't really know, what she plans to do, when she gets out. I don't think she knows either. Well, Rachel doesn't even know and she's already twenty three, so... | Maria studiuje w Notre Dame, bardzo się cieszy na studia za granicą, które planuje w przyszłą jesień. Zamierza mieszkać w Indiach przez jakiś czas, a potem podróżować po Europie. Jej głównym kierunkiem jest, jak sądzę, język angielski; wiem, że naprawdę chciała studiować literaturę porównawczą, ale nie mają tego kierunku. Studiuje w Notre Dame, na Uniwersytecie Notre Dame w Indianie. Tam nie było literatury porównawczej, więc jest również w czymś, co nazywa się 'Program Badań Humanistycznych'. W każdym razie, jest humanistką: dużo literatury, filozofii, tego typu rzeczy... I naprawdę nie wiem, co zamierza robić, gdy skończy. Nie sądzę, by sama wiedziała. Cóż, Rachel też nie wie, a już ma dwadzieścia trzy lata, więc... |
| P: Do your brothers go to school? | Czy twoi bracia chodzą do szkoły? |
| And my brothers are both... Well, one's in high school2), one's in junior high, or about to start junior high. And they're both on summer break right now. Jessie will be applying to colleges in about two years, I guess, or two and a half years. Christian's really interested in science and wants to design airplanes when he grows up. | Oboje moich braci... Cóż, jeden jest w liceum, drugi jest w gimnazjum lub zaraz zacznie gimnazjum. I obaj są teraz na wakacjach. Jessie zamierza aplikować na studia za około dwa lata, myślę, lub dwa i pół roku. Christian bardzo interesuje się nauką i kiedy dorośnie, chce projektować samoloty. |
| P: Do you have grandparents? | Czy masz dziadków? |
| Yeah, well... Three of them are still alive. One of my grandfathers died last October, but the rest of them... He kept a pharmacy. He was a pharmacist in a small town in Idaho for about forty years. And my other grandfather had lots of different careers, attempted professions. I guess he was kind of a dreamer. I don't know. It's hard to know how to appraise one's own grandparents. My grandmother taught at school for years, and years, and years, and then... That my mother's mother. My father's father, who kept..., who was a pharmacist, his wife is still alive, and she stays home, and she's retired, so, yeah, I guess, they're all living quietly enough now, I suppose. One of my grandmothers loves to travel. So, she... she's been to Scandinavia, and Israel, and Portugal, and stuff. | Tak, cóż... Troje z nich wciąż żyje. Jeden z moich dziadków zmarł w zeszłym październiku, ale reszta... Prowadził aptekę. Był farmaceutą w małym miasteczku w Idaho przez około czterdzieści lat. A mój drugi dziadek próbował wielu różnych karier, zawodów. Myślę, że był trochę marzycielem. Nie wiem. Trudno oceniać własnych dziadków. Moja babcia uczyła w szkole przez wiele lat, lat, lat, a potem... To matka mojej mamy. Ojciec mojego taty, który prowadził..., który był farmaceutą, jego żona wciąż żyje, siedzi w domu i przeszła na emeryturę, więc myślę, że żyją sobie teraz dość spokojnie. Jedna z moich babć uwielbia podróżować. Była w Skandynawii, Izraelu, Portugalii i takich miejscach. |
| P: How often do you visit your grandparents? | Jak często odwiedzasz swoich dziadków? |
| Oh, you're making me feel guilty. Grandparents - not for a long time. I called my grand... them a while back, but I haven't... I don't think I've seen my... for probably three-four years. It's a big country, and they're in Idaho and I'm always tied up with graduate school. Now my parents I visit a couple times a year. So far, it's so... I've always managed to get out there either, or invite them out to see me, or something... | O, sprawiasz, że czuję się winny. Dziadków nie widziałem od dłuższego czasu. Dzwoniłem do moich... do nich jakiś czas temu, ale nie... Wydaje mi się, że ich nie widziałem od trzech-czterech lat. To duży kraj, a oni są w Idaho, a ja jestem zawsze zajęty studiami. Teraz rodziców odwiedzam kilka razy w roku. Tak więc, jakoś... Zawsze udało się mi wyjechać do nich, zaprosić ich do mnie, czy coś takiego... |
| P: How old were you when you moved out of your parents' house? | Ile miałeś lat, kiedy wyprowadziłeś się z domu rodziców? |
| Eighteen. | Osiemnaście. |
| P: Is it typical to move from your parents' house, when you go out to college? | Czy to typowe, by wyprowadzać się z domu rodziców, kiedy idzie się na studia? |
| Yeah. As soon as I went out to college. So, you finish high school, that's pretty standard. I think, most middle class Americans are gonna go away to college if they can, and then, probably, never live with their parents again. Well, but some of them do. If you're in a lot of debt. But I don't know. Ideally, the ideal thing is considered basically to move out when you're eighteen, and probably never go back. | Tak. Zaraz po tym, jak poszedłem na studia. Więc, kończysz liceum, i to jest dość standardowe. Myślę, że większość Amerykanów z klasy średniej wyjeżdża na studia, jeśli mogą, i wtedy prawdopodobnie nigdy już z rodzicami nie zamieszkają. Chociaż niektórzy tak robią. Jeśli masz duże długi. Ale nie wiem. Idealnie rzecz biorąc, uważa się, że należy wyprowadzić się, gdy ma się osiemnaście lat, i prawdopodobnie nigdy już nie wracać. |
| P: On what occasions does your family usually get together? | Z jakich okazji twoja rodzina zwykle się spotyka? |
| Christmas time. Traditionally, Christmas time. Except that since Rachel's in Uzbekistan it's really hard to get back, but the rest of us were all together. And that will probably keep... for a while, we'll probably all meet at Christmas time, I think. And sometimes in the summers, because, when everybody's off the school, everybody'll be home. But not so much anymore, 'cause we've all started doing other things during the summer, like teaching English abroad. | W czasie świąt Bożego Narodzenia. Tradycyjnie, w czasie świąt Bożego Narodzenia. Oprócz tego, że odkąd Rachel jest w Uzbekistanie, trudno jej wrócić, ale reszta z nas była razem. Myślę, że to się utrzyma przez jakiś czas, my wszyscy spotkamy się na święta Bożego Narodzenia. Czasami też latem, bo kiedy wszyscy mają wakacje, wszyscy będą w domu. Ale już nie tak często, bo latem wszyscy zaczęli robić różne rzeczy, jak np. nauczanie angielskiego za granicą. |
| P: It's always interesting to know, where your roots are from. Do you know anything about yours? | Zawsze jest ciekawie wiedzieć, skąd pochodzą twoje korzenie. Wiesz coś o swoich? |
| I think we're about four generations in America. My mother's maiden name is Larsen, which is Scandinavian. So I think they're from Norway, I think, about three of four generations ago. Her mother's maiden name was Soderquist, which is also Scandinavian. My father's... Well, Smith is his name, that's an English name. So, I think he's mostly of English stock, ultimately. The main thing is they're all Mormon. I think they were all converted fairly in the early days of the church back in the nineteenth century. And then they came over, and lived in Idaho and Utah back, when that was totally... basically, breaking new soil; I mean, it was very little there at that time. And then watched, sort of watched the West grow. So, I don't feel real close roots back to certainly not to England and Scandinavia, but to the West I do feel kind of rooted there. That's, sort of, homeland, I guess. | Myślę, że jesteśmy około czterech pokoleń w Ameryce. Nazwisko panieńskie mojej mamy to Larsen, co jest pochodzenia skandynawskiego. Myślę, że pochodzą z Norwegii, przypuszczam, około trzech lub czterech pokoleń temu. Nazwisko panieńskie jej matki to Soderquist, co również jest pochodzenia skandynawskiego. Mój ojciec... cóż, Smith to jego nazwisko, to angielskie nazwisko. Więc myślę, że jest typowego angielskiego pochodzenia, ostatecznie. Najważniejsze jest to, że wszyscy są Mormoni. Myślę, że przeszli na mormonizm dość wcześnie, w początkowych dniach kościoła w XIX wieku. A potem przybyli i mieszkali w Idaho i Utah wtedy, gdy było to całkiem... zasadniczo odkrywanie nowego terytorium; mam na myśli, że było tam wtedy bardzo mało. A potem, jakby, obserwowali jak Zachód się rozwija. Więc nie czuję rzeczywiście głębokich korzeni ani w Anglii, ani w Skandynawii, ale na Zachodzie czuję się jakoś zakorzeniony. To chyba, można powiedzieć, ojczyzna. |
| P: How would you characterize a typical American family? | Jak byś scharakteryzował typową amerykańską rodzinę? |
| I'd say the ideal is, probably, a mom, dad, two cars, maybe three cars if you've got the kid in high school, a suburban home, a nice big garage, in probably a sub... a suburb of a big city, and two, yeah, or three kids; but more and more there's a lot of divorce, which is probably breaking up that model. I think that's still kind of what people envision. | Powiedziałbym, że ideał to prawdopodobnie mama, tata, dwa samochody, może trzy samochody, jeśli dziecko chodzi do szkoły średniej, dom na przedmieściach, ładny duży garaż, prawdopodobnie na przedmieściach dużego miasta, i dwoje lub troje dzieci; ale coraz więcej jest rozwodów, co prawdopodobnie rozbija ten model. Myślę, że to wciąż jest jednak to, co ludzie sobie wyobrażają. |
| P: Do you have pets? | Masz zwierzęta domowe? |
| Yeah, a lot of people have pets. We used to have birds, cockatoos. We used to have a dog a long time ago. He was the puppy of a dog that my grandparents had. We'd put him in the backyard and he used to run up and down, back and forth along the fence barking. I don't know why. There was a dog in the next yard that he had some rivalry with. And then we had birds for a while. I've ended up moving around quite a bit. That was all in Colorado, and I think now, when we started moving a little bit more it started getting harder to keep them. Yeah, the pets are pretty common, I'd say. Dogs, cats, birds. | Tak, wielu ludzi ma zwierzęta domowe. My mieliśmy ptaki, kakadu. Dawno temu mieliśmy psa. Był szczeniakiem psa, którego mieli moi dziadkowie. Wypuszczaliśmy go na podwórko, a on biegał wzdłuż płotu, szczekając. Nie wiem dlaczego. Był pies w sąsiednim podwórku, z którym miał jakąś rywalizację. Potem mieliśmy ptaki przez jakiś czas. Ostatecznie dość często się przenosiłem. To wszystko było w Kolorado, a teraz myślę, że kiedy zaczęliśmy się trochę częściej przeprowadzać, coraz trudniej było je zatrzymać. Tak, powiedziałbym, że zwierzęta domowe są dość powszechne. Psy, koty, ptaki. |
| P: What age do people usually get married at? | W jakim wieku ludzie zwykle się pobierają? |
| Oh! Well, that depends on what part of the country you're in and on your religious background. Mormons - young. And when I was studying at BYU, the Mormon University4), girls were getting married all the time at nineteen, twenty. My mom was nineteen when she got married. And that's also common, fairly common in Indiana. Certainly on the East Coast it's higher, it's probably twenty five or even later: twenty five - thirty, somewhere in that range. So, I think it depends on what class you're from, depends on your religious background. | Cóż, to zależy od tego, w jakiej części kraju jesteś i od twoich przekonań religijnych. Mormoni - młodzi. Kiedy studiowałem na Uniwersytecie Brighama Younga, mormońskim uniwersytecie, dziewczyny wychodziły tam za mąż w wieku dziewiętnastu, dwudziestu lat. Moja mama miała dziewiętnaście lat, kiedy wyszła za mąż. I to jest normalne, dość powszechne w Indianie. Oczywiście na wschodnim wybrzeżu jest to wyższe, to prawdopodobnie dwadzieścia pięć lub nawet później: dwadzieścia pięć - trzydzieści lat, gdzies w tym zakresie. Myślę, że zależy to od klasy społecznej, z której pochodzisz, zależy od twoich przekonań religijnych. |
| P: Do you have any plans to get married? | Planujesz się ożenić? |
| Ho! I did for a little while. I was planning to, and then it, kind of, didn't work out. Russian girl, actually. Yeah, but... No, probably not for a few years, but we'll see. | O! Miałem na pewien czas taki plan. Planując, ale potem jakoś nie wyszło. Właściwie rosyjska dziewczyna. Tak, ale... Prawdopodobnie nie przez kilka lat, ale zobaczymy. |
| P: Are you on friendly terms with your sisters and brothers? | Czy masz przyjazne stosunki ze swoimi siostrami i braćmi? |
| Yeah, I would say so. But I think there's a lot in common. We get along pretty well, I mean, especially my sister Rachel... very close... I love spending time with her. I mean it's always a treat. Then, my little brother Christian is very charming, and my dad's one of the, probably, one of the smartest and most kind of... | Tak, powiedziałbym. Myślę, że jest wiele wspólnego. Dobrze się dogadujemy, mam na myśli, że moja siostra Rachel... jesteśmy bardzo blisko... Uwielbiam spędzać z nią czas. To zawsze przyjemność. Potem mój młodszy brat Christian jest bardzo uroczy, a mój tata to, prawdopodobnie, jeden z najmądrzejszych i najbardziej... |
| P: Does anybody among your relatives share the interest to Russia? | Czy ktoś z twoich krewnych dzieli twoje zainteresowanie Rosją? |
| Oh, well, nobody knows Russian in the family, except me, but Rachel would like to. Actually, it's possible Rachel has managed to learn a little bit, but she hasn't said anything about it. Since she's in Uzbekistan, she wanted, also, to pick up some Russian. But I think, where she is, that it's mostly Uzbek population. I'd say, I, Rachel and my dad, all like Russian literature a lot. Actually, my dad took Russian in college, for one semester, and then he was called on a religious mission to Brazil, and spent two years learning Portuguese. And when he got back, he knew he would have to start everything all over, 'cause he'd forgotten everything. Similar story to mine, I guess, except that I decided to do it anyway, but he decided not to. So, yeah, he remembers very little now. Although, he has a couple books, sort of, sitting around on the bookshelf, but... | Cóż, nikt w rodzinie nie zna rosyjskiego, oprócz mnie, ale Rachel chciałaby. Faktycznie, możliwe, że Rachel udało się trochę nauczyć, ale nic o tym nie mówiła. Od kiedy jest w Uzbekistanie, chciała również nauczyć się trochę rosyjskiego. Ale sądzę, że tam, gdzie jest, zamieszkuje głównie ludność uzbecka. Powiedziałbym, że ja, Rachel i mój tata wszyscy bardzo lubimy rosyjską literaturę. Właściwie mój tata studiował rosyjski w college'u przez jeden semestr, a potem został powołany na misję religijną do Brazylii i spędził tam dwa lata, ucząc się portugalskiego. Kiedy wrócił, wiedział, że będzie musiał zacząć wszystko od nowa, ponieważ zapomniał wszystko. Podobna historia do mojej, tylko że ja postanowiłem i tak to zrobić, ale on zdecydował, że nie. Tak więc, teraz pamięta bardzo niewiele. Chociaż ma kilka książek, które leżą na półce, ale... |
| P: Is your father interested in politics? | Czy twój ojciec interesuje się polityką? |
| And as far as politics, my dad, even though he's a law professor, and you would think that he would be interested in politics, and in some ways he is, he... for some reason he resists it. I mean, he has opinions on it, but he's kind of quiet about them. Rachel - definitely; she was a big debater in college, and we actually have pretty similar views, remarkably similar views on a lot of issues, which is kind of interesting. Political issues. Not necessarily life issues in general, but... Yeah, I'd say, there are a lot of common interests; and music: everybody in the family plays music with varying degrees of skill, but. | Jeżeli chodzi o politykę, mój ojciec, mimo że jest profesorem prawa i można by pomyśleć, że jest zainteresowany polityką, w pewnym sensie jest, on... z jakiegoś powodu się od niej dystansuje. Mam na myśli, że ma swoje poglądy na ten temat, ale jest o nich raczej cicho. Rachel - zdecydowanie; była wielką uczestniczką debat w college'u i właściwie mamy dość podobne poglądy, zaskakująco podobne poglądy na wiele kwestii, co jest dość interesujące. Kwestie polityczne. Nie na ogół kwestie życiowe, ale... Tak, powiedziałbym, że mamy wiele wspólnych zainteresowań; i muzykę: wszyscy w rodzinie grają muzykę z różnym poziomem umiejętności, ale. |